Cumhuriyet nasıl ilan edildi? Atatürk’ün 28 ekimdeki söylevi
Kurtuluş savaşı sıralarında Türkiye Büyük Millet Meclisi adı altında bir yönetim kurulmuştu ama rejimin adı henüz konulmamıştı.Aslıda Türkiye Büyük Millet Meclisi Ulusal egemenliğe dayalı bir Hükümet idi fakat yönetim şekillerinden birine uygun bir isim verilmeliydi.
Aslında Atatürk yönetim şeklini ve adını çoktan düşünmüş çevresindekilere açıklamış ama ilan etmek için uygun zamanı bekliyordu.Artık saltanatın hiç bir etkinliği kalmamıştı,son padişah yurdu terk etmişti ve saltanat kaldırılmıştı.Şimdi Atatürk kafasında belirlediği cumhuriyeti ilan etmek vardır.
28 ekim 1923 günü Atatürk Çankaya köşküne bir kaç arkadaşını çağırır ve onlara “Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz” der. Arkadaşları hiç şaşırmamışlardır buna çünkü zaten bekliyorlardı.
Atatürk Anayasaya koymak için ilk önerisini hazırlamştır.
“Türkiye devletinin şekli Cumhuriyettir.Türkye Büyük Millet Meclisi tarafından idare edilir.”
Böylelikle alınan karar 29 ekim 1923 tarih saat 18.45 te TBMM oturuma açıldı.Atatürk hazırladığı önerileri sundu ve öneriler kabul edildi.Orada buluna tüm milletvekiller ayağa kalkarak 3 kere “Yaşasın Cumhuriyet” diyerek bağırdılar.
Böylece 29 ekim 1923 pazartesi saat 8.30 da Cumhuriyet ilan edildi.Cumhuriyeti ilan edilmesinde sonra sıra Cumhurbaşkanlığı seçimine geldi.Gazi Mustafa Kemal paşa ilk Cumhurbaşkanı seçildi.
Cumhur Başkanı seçilen Atatürk heyecanla çıkarak şu sözleri söyledi.”Cihanda işgal ettiği mevkie layık olduğu eserleriyle ispat edecektir.Türkiye Cumhuriyeti mesut,muvaffak ve muzaffer olacaktır.
Türk Milleti için canla başla çalışarak mücadele eden,Cumhuriyeti kuran ve ilan eden, hala farkında olamadığımız özgürce yaşama hakkını veren Mustafa Kemal Atatürk’e Türk Milletinin bir bireyi olarak sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.Sana asla hakkını ödeyemeyiz ama senin bıraktığın eserlere sahip çıkmaya yolunda yürümeye devam edeceğimize söz veriyoruz.